20.Milli Eğitim Şurası’nın, 1-3 Aralık 2021 tarihleri arasında toplanacağını bizzat Reis-i Cumhur açıkladı. Bu şuranın Türkiye’nin eğitim ufkuna yeni ufuklar açacağına olan inancını da ekleyerek… Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer de, şuranın ana başlığının “eğitimde fırsat eşitliği” olduğuna dikkat çekti ve (bu şurada) üç ana konuda ihtisas komisyonu kurulacağını beyan etti. Bunlar;

a)Temel Eğitimde fırsat eşitliği

b)Mesleki eğitimin iyileştirilmesi

c) Öğretmenlerin mesleki gelişimi

Şüphesiz önemli başlıklar… Ancak şimdiden bu şuranın ölü doğacağını (yani Reis-i Cumhurun dediği gibi Türkiye’nin eğitim ufkunu açmayacağını bilakis teknik-bürokratik ayrıntılar içinde boğulacağını) sorumlu bir eğitimci olarak söylemek zorundayım. Çünkü gündeme alınan başlıklar eğitim sistemimizin “esas (yani birincil) meseleleri” değil.Ancak şaşırmıyoruz…Cumhuriyet tarihimizde (bugüne kadar) yapılan 19 (yazıyla on dokuz) milli eğitim şurasının gündem maddelerini tek tek inceledim. 1921-1926 heyet-i ilmiye çalışmalarından 2014’e gelinceye kadar icra edilen milli eğitim şuralarının ana gündemleri genellikle; teknik ve mesleki eğitimin sorunları, müfredat tadilatı(kozmetik anlamda), öğretmen yeterlilikleri, mektep istatistikleri vb. gibi idari/bürokratik konulardır. Yaklaşık iki asırdır maruz kaldığımız zihinsel sömürgeleşmeye dair bir tek gündem yoktur.(merak edenler ilgili şura raporlarına şuradan ulaşabilirler.https://ttkb.meb.gov.tr/www/gecmisten-gunumuze-mill-egitim-sralari/icerik/328) Teknik/sınai/endüstriyel alanda Avrupa'nın bugününü kendi yarınımız yapmak adına Tanzimat’tan bu yana takip edilen mühendis-iktisatçı aklı hala revaçta…Bu sebeptendir ki, oldukça yetenekli teknik adamlarımız/kadınlarımız olmasına rağmen, ilmi/entelektüel derinlik sahibi insan kıtlığı yaşıyoruz. Neredeyse bütün milli eğitim şuralarının teknik-mesleki eğitim başlıklı gündeminin olması başka nasıl açıklanabilir? ( Not: Bu başlık/lar olmasın demiyorum. Elbette ki bir ülkenin mesleki-teknik eğitimini masaya yatırması çok mühimdir. Fakat aynı ihtimamı sosyal bilimler alanında da göstermek lazım gelir kanaatindeyim.)

9 Temmuz 2021 de hayata gözlerini yuman Cihan Sedat, modern Mısır tarihinin en dikkat çeken simalarından biridir… Mısır’ın hem İngiliz sömürüsü altındaki hem de bağımsızlık sonrası dönemine yakından tanıklık etmiştir. Cemal Abdünnasır’dan sonra devlet başkanı olan Enver Sedat’ın eşi olması onu daha da ayrıcalıklı kılmaktadır. Çünkü yaklaşık 11 yıl (1970-1981 arası ) “first lady” olarak ülkesini temsil edecektir. Enver Sedat İsrail’in Ortadoğu’da meşruiyet kazanmasına fırsat veren 1979 tarihli Camp David anlaşmasının mimarıdır. Öyle ki bu anlaşma O’nun sonu olacaktır… Mısır için tarihi önemi olan 6 Ekim kutlamalarında kendi ordusundan bir grup subayın saldırısına uğrayacak ve hayatını kaybedecektir… Tarih 1981’dir… Suikast anında Cihan Sedat’ta eşinin biraz uzağında çocuklarıyla beraber gösterileri izlemektedir…

Cihan Hanım 1933’te İngiliz bir anneyle Mısır’lı bir babanın üçüncü çocuğu olarak Kahire’de dünyaya gözlerini açıyor. Babası Safvet Rauf İngiltere’de tıp tahsilini ikmal ederken,müzik öğretmeni olan annesi Glady Charles Cotrel ile tanışıyor. Aileden hiç kimse bir yabancıyla evlenmediği için Safvet Bey’in babası bu evliliğe sıcak bakmıyor. Ancak “aşk”, geleneği mağlup ediyor. Düğün Liverpol’da yapılıyor ve aile üç yıl sonra, kucaklarında ilk çocuklarıyla beraber, Mısır’a geliyor…(1) O yıllarda Mısır İngiliz sömürüsünde… Binlerce İngiliz askeri, hükümeti koruma bahanesiyle Mısır’da bulunuyor. Ülke ekonomisi İngiliz-Fransız şirketlerinin ellerinde… Kavalalı Hanedanı’ndan Kral Faruk idaresi kendi istikbali için ülke çıkarlarını İngiltere’ye peşkeş çekmiş. 1869’da tamamlanan Süveyş Kanalı’ndaki Mısır hisseleri bile borçlara karşılık olarak İngilizlere verilmiş. Ülke fiili olarak Kraliyet Temsilcisi Lord Cromer’in kontrolünde.

Umran Dergisi’nin 317.sayısında yer alan “Gösterişli Yalanlarla Barışık Yaşamak” başlıklı yazı’mda Türkiye kamuoyuna yutturulmaya çalışılan “gençlerin deizme yöneldiği” yalan dolmasına dikkat çekmiş, genç kuşakların yönelimini tespit sadedinde ortaya atılan ve hatırı sayılır oranda alıcısı olan bu yalanın gerek deizmin vahiy ve nübüvveti inkar eden teorik muhteviyatının, kültürel kodlarında İslam’ın rengi bariz olan Türkiye gibi bir ülkede, içselleştirilmesinin mümkün ol(a)mayacağı gerekse genç kuşakların zihinsel formasyonlarının henüz deistik çıkarımlarda bulunacak yetkinlikte olmadığı gerekçesiyle itiraz etmiştim. Bu yazıda da itiraz etmeyi sürdüreceğim.

Eleştiri(critique) Yunanca hukuk terimi “krisis” ten türemiş bir sözcük.(1) Yunan kent devlet (polisin) düzeninin vatandaş tarafından bozulması sonrası oluşan hasarı tamir faaliyeti bağlamında kullanılmış… Sözcüğün içeriği Yunan aklının düzen esaslı işleyişinin izlerini taşır. Polisin hiyerarşik düzeninde meydana gele(bile)cek sorunların(krizlerin) üstesinden gelmeyi betimler. Burada üstesinden gelme sürecinin “tamir” manasında kullanılması “düzen” fikrinin mekanik doğasıyla ilişki kurarak anlaşılabilir. Toplumu kompartımanlara ayırarak tanımlayan “Yunan aklı” , eleştiri sözcüğünü de bu kompartımanlar arasındaki hiyerarşinin hasar alması bağlamında kullanır. Aydınlanma paradigmasına da ilham verecek olan Yunan aklı, halihazırda modern sosyolojinin toplum incelemelerine de kaynaklık eder. Bu zaviyeden bakıldığında eleştiri “hasar tamiri” olarak okunabilir. Ancak sözcüğün sosyolojiyle ilişkili bu içeriği sabit kal(a)mamış. Kültürün dinamik doğası sözcüklerin anlam dairelerinin genişlemesine, daralmasına, olgunlaşmasına ya da bütünüyle ortadan kalkmasına imkan tanır. Eleştiri(critique) sözcüğü de tarihsel süreç içerisinde değişime uğrayarak, tıp literatürünün merkez kavramlarından biri olmuş. Hastalıkların seyrini ifade sadedinde kullanılan “kritik eşik” te olduğu gibi… Dikkat edilirse burada da marazi bir durumun ifadesi bağlamı söz konusudur. Değişen ise toplumsal bir sorunun değil bireyin hastalığındaki gidişatın iyi yönde olmadığının ifadesidir. Eleştiri (critique) her halükarda cari bir “sorun” ve bu sorunun “tamiri” bağlamındaki anlam içeriğini muhafaza etmiştir.